Diagnostyka kolana – co musisz wiedzieć?
Wielu moich pacjentów to biegacze i jednocześnie osoby borykające się z problemami kolana. Zgłaszając się do mnie na konsultację zazwyczaj mają już przygotowane wyniki badań wykonanych samodzielnie przed wizytą. Najczęściej wykonywanym badaniem jest USG – a nie powinno być. Dlaczego?
Wiele osób związanych (i niezwiązanych) z medycyną powtarza: „rentgen nic nie pokaże, trzeba zrobić USG”. Ta fałszywa opinia niestety ma wpływ nie tylko na pacjentów, a także na fizjoterapeutów i lekarzy.
USG i RTG – badania dodatkowe
Opisane powyżej badania to badania dodatkowe. Oznacza to, że podstawowym badaniem w myśl sztuki lekarskiej jest badanie fizykalne chorego (zbadanie samego kolana), a jeszcze wcześniej wywiad: rozmowa z pacjentem i zadanie mu kilku kluczowych pytań dotyczących bólu:
- Kiedy pojawił się ból?
- Czy ból narasta w czasie wysiłku?
- Jakie sytuacje prowokują ból?
- Czy zaistniał uraz?
Taka rozmowa, w zależności od przypadku, może dotyczyć wielu różnych kwestii, które ukierunkują lekarza podczas badania fizykalnego. Samo badanie ortopedyczne nie ogranicza się tylko do bolącego stawu. Należy także ocenić postawę ciała pacjenta, oś kończyny, budowę stóp i wiele innych czynników zależnych od schorzenia. Trzeba pamiętać, że wiele problemów biegaczy, które są kojarzone bezpośrednio z kolanem, wcale nie dotyczy stawu, a właściwie okolicznych tkanek. Zespół pasma biodrowo-piszczelowego lub ból gęsiej stopki można zdiagnozować podczas zwykłego badania lekarskiego i często nie są potrzebne inne dodatkowe badania.
Źródło: unsplash.com
USG vs RTG – które badanie jest lepsze?
Badanie RTG nie jest przestarzałą metodą diagnostyczną. Co więcej, jest podstawowym badaniem w diagnostyce ortopedycznej. Pomimo opisu zdjęcia „obraz prawidłowy”, badanie to dostarcza ortopedzie wielu ważnych informacji, szczególnie w kontuzjach przeciążeniowych: ukierunkowanie linii stawowej, położenie rzepki. Wykonane w pozycji stojącej pozwala obiektywnie ocenić grubość warstwy chrzęstnej kolana, a tym samym ocenić proces zużywania kolana. Badania RTG całych kończyn dolnych pozwalają wyznaczyć osie obciążania kończyny. Więc jeśli chory słyszy radę, że badanie rentgenowskie nic nie pokaże, nie jest to prawda!
Badanie USG oczywiście ma swoje zalety, ale również ograniczenia – w zależności od tego, czego oczekujemy od badania. Powszechne przekonanie pacjentów do tego badania opiera się na długim komentarzu do badania, który tworzy iluzję, że w końcu coś zostało w badaniu pokazane i wreszcie rozpocznie się leczenie. Ograniczenia dotyczące badania ultrasonograficznego wynikają przede wszystkim z poziomu doświadczenia wykonującego badanie oraz jakości samej aparatury. Niestety czytając wyniki badań USG jestem w stanie zauważyć, że osoby wykonujące badanie nie mają w tym dużego doświadczenia.
Z racji techniki badania, USG nie będzie w stanie dobrze zobrazować chrząstki stawowej lub wszystkich więzadeł w stawie, można jednak dzięki niemu przeprowadzić badanie dynamiczne – badać kolano w ruchu, podczas wykonywania specyficznych testów. Bardzo dobrze obrazuje tkanki miękkie, szczególnie mięśnie, krwiaki i wysięki. Niezaprzeczalnie to badanie jest bardzo pomocne w monitorowaniu leczenia. Wniosek jest taki, że badanie USG jest dobrym badaniem, ale dla określonych problemów stawu, które najpierw diagnozuje lekarz.
A może MRI?
Rezonans magnetyczny kolana powoli staje się złotym standardem w diagnostyce. Badanie to jest całkowicie bezpieczne dla pacjenta, jednak częstym ograniczeniem jest jego dostępność i cena (w szczególności wykonane w aparatach o omowości powyżej 1,5 tesli).
MRI pozwala ocenić wszystkie struktury stawu (chrząstkę, więzadła, łąkotki, warstwę podchrzęstną kości) w różnych sekwencjach badania, a samo badanie może być obejrzane i ocenione przez lekarza je zlecającego. Zlecenie tego badania, jak każdego innego, musi mieć swój cel, czyli jego wykonanie musi pomóc ustalić plan leczenia, które bardzo często jest operacyjne.
Źródło: unsplash.com
Reasumując: przed zleceniem badań obrazowych kolana należy udać się do ortopedy na wywiad i badanie, aby ustalić plan diagnostyki tak, by zlecone badanie miało sens i dostarczyło nam informacji potrzebnych do postawienia diagnozy i wdrożenia stosownego leczenia.
Jeśli podoba Ci się to, co piszę, udostępnij post na Facebooku – pomóż mi szerzyć wiedzę 
Chcesz poprawić życiówkę? Koniecznie przeczytaj TEN TEKST.
A gdy po treningu bolą Cię mięśnie, TUTAJ znajdziesz porady, jak sobie z nim radzić!
