Trzeszczki – czym są? Jak leczyć choroby trzeszczek?
Bóle stopy związane z chorobami trzeszczek bardzo często nie są właściwie diagnozowane. Trzeszczki to drobne kostki w stopie (aczkolwiek występują nie tylko tam), które wspomagają pracę stopy. Występują w liczbie dwóch (trzeszczka piszczelowa i strzałkowa) w okolicy stawu śródstopno-paliczkowego palca I (ang. metatarsophalangeal joint – MTPJ), czyli wokół stawu palucha stopy.
Trzeszczki – ich rola w stopie
Trzeszczki pełnią ważną rolę w czynności stopy.
- Chronią ścięgno długiego zginacza długiego palucha,
- ułatwiają przenoszenie obciążeń przez przyśrodkową część przodostopia,
- zmniejszają siłę potrzebną do pracy stawu śródstopno-paliczkowego w momencie odbicia stopy od podłoża,
- odgrywają istotną role w stabilizacji dynamicznej i statycznej tego stawu.
Oszacowano, że około 50-75% sił związanych z obciążaniem kończyny w czasie chodu i stania jest przenoszonych przez staw palucha MTP, a siły te mogą osiągnąć wartość aż trzykrotnie przewyższającą masę ciała!
Choroby trzeszczek, wbrew pozorom, wcale nie są takie rzadkie, szczególnie w dyscyplinach związanych z bieganiem, skakaniem oraz tańcem. Bardziej narażone na tego typu uszkodzenia są osoby z wadami stóp (stopa płaska, płasko-koślawa, stopa wydrążona). Urazy i przeciążenia trzeszczek mogą znacznie ograniczyć sprawność fizyczną i być powodem uporczywych dolegliwości bólowych.
Zmiany chorobowe trzeszczek mogą być wynikiem jednorazowego urazu (nadmiernego przeprostu stawu MTP czy złamania trzeszczek), przeciążenia (np. zapalenia trzeszczek) czy zwyrodnienia.
Trzeszczki i ich choroby – diagnoza
Diagnostyka i rozpoznanie choroby trzeszczek wymaga od lekarza pewnej wiedzy i doświadczenia. Ważna jest dokładna rozmowa z chorym na temat jego aktywności i okoliczności pojawienia się bólu. Pozwala to lekarzowi na ukierunkowanie pewnych podejrzeń, które, poparte badaniem stopy, pozwalają na wstępna diagnozę. By potwierdzić rozpoznanie, należy wykonać badania dodatkowe: celowane badania RTG lub badanie rezonansu magnetycznego.
Leczenie
W większości przypadków, leczenie jest zachowawcze, czyli nieoperacyjne. Rodzaje zastosowanego leczenia mogą być różne i zależą od charakteru dolegliwości oraz potrzeb pacjenta (czy chory preferuje siedzący tryb życia, czy jest to osoba aktywna sportowo, jeśli tak – czy jest to sport rekreacyjny czy wyczynowy?). Stąd plan i sposób leczenia musi być indywidualnie dopasowany.
Początkowy etap leczenia ukierunkowany jest na walkę z bólem i stanem zapalnym. Konieczne jest ograniczenie aktywności fizycznej, odciążenie stopy oraz zastosowanie specjalistycznych wkładek, które chronią trzeszczki. Noszenie obuwia na wysokim obcasie jest przeciwwskazane. Krótkotrwale stosuje się leczenie farmakologiczne przeciwzapalne, wspomagane zabiegami fizykoterapeutycznymi (krioterapia, jonoforeza, laser, pole magnetyczne).
By chronić trzeszczki podczas chodu, zaleca się obuwie z zaokrągloną podeszwą, która ułatwia przetaczanie stopy. Zastosowanie terapii manualnej pozwala rozluźnić aparat mięśniowo-powięziowy, można także wspomóc się kinezjotapingiem.
Następnie stopniowo wprowadzamy ćwiczenia rozciągające mięsień brzuchaty łydki i mięsień płaszczkowaty oraz cała tylną taśmę mięśniowo-powięziową. Gdy uda nam się chodzić bez bólu, przechodzimy do kolejnego etapu leczenia. Wdrażamy ćwiczenia propriocepcji, odbudowujące czucie głębokie oraz staramy się korygować niewłaściwe wzorce chodu.
Trzeszczki wciąż bolą – co wtedy?
W przypadku, gdy pomimo stosownego leczenia rehabilitacyjnego, trwającego ponad 6 miesięcy, ból nadal występuje i chory go nie akceptuje, racjonalne wydaję się rozważanie leczenia operacyjnego. Podstawowym zabiegiem z zakresu tego problemu jest zabieg usunięcia trzeszczki. W przypadku leczenia operacyjnego, konieczna jest wnikliwa ocena towarzyszących problemów stopy, np. współistnienia deformacji paluch koślawego lub palucha sztywnego. Wówczas leczenie operacyjne powinno dotyczyć tych problemów.
Bóle stopy związane z chorobami trzeszczek to dość częsty problemy osób biegających, nie zawsze jednak są właściwie diagnozowane. Natomiast właściwie rozpoznane i leczone pozwalają na powrót do naszej ulubionej aktywności sportowej.
Jeśli podoba Ci się to, co piszę, udostępnij post na Facebooku – pomóż mi szerzyć wiedzę 
Za oknem deszcz? TUTAJ przeczytasz, w co się ubrać na jesienny trening!
A jeśli chcesz wiedzieć, jak dbać o stopy, zapraszam TUTAJ.
