SMOG: czy można biegać, gdy jest smog?
Jesień to czas, gdy jakość powietrza za oknem dramatycznie się pogarsza i coraz bardziej doskwiera nam smog. Na szczęście w naszym społeczeństwie wzrasta świadomość w kwestii zanieczyszczenia powietrza – pojawiają się zatem pytania dotyczące treningu. Czy bieganie w takich warunkach jest wskazane?
Słowo „smog” wywodzi się z języka angielskiego. Przed laty, Londyn był miastem, które najmocniej odczuwało skutki zanieczyszczenia powietrza.
fot. Pixabay
W 1952 roku, w wyniku wielkiego londyńskiego smogu, w ciągu 4 dni zmarły prawie 4 tysiące osób! Wówczas podjęto odpowiednie kroki, by walczyć z tym zjawiskiem: zmieniono podejście do sposobu ogrzewania domówi i energetyki. Niestety w tej kwestii Polska jest daleko za krajami Europy Zachodniej.
Rodzaje smogu
Smogiem określamy duże stężenie zanieczyszczeń powietrza. Są to przede wszystkim pyły – drobne cząstki unoszące się w powietrzu i gazy – tlenki azotu, siarki, węgla i węglowodory. Smog dzielimy na dwa rodzaje: smog londyński i smog typu Los Angeles.
W Polsce mamy do czynienia ze smogiem typu londyńskiego, w którym przeważa pył i tlenki siarki. W smogu typu Los Angeles dominują tlenki azotu i lotne związki organiczne, które pod wpływem światła słonecznego wydzielają ozon.
Na świecie smog z reguły występuje w wielkich metropoliach oraz wokół nich. Polska jest jednak szczególnym krajem, gdyż w naszym kraju smog występuje wszędzie. Państwowa Inspekcja Środowiska podaje, że główną przyczyną smogu w Polsce są małe domowe piece (ponad 80%). 10-15% to zanieczyszczenia związane z transportem, a pozostała część to zanieczyszczenia przemysłowe. Dane te są uśrednione, zatem naturalne jest, że w większych miastach udział spalin będzie większy.
Polska jest niechlubnym liderem produkcji benzo(a)pirenu (BaP), jednego z najbardziej toksycznych składników smogu, który pochodzi ze spalania złej jakości węgla. Warunki klimatyczne i brak ruchów powietrza pogarszają sytuacje i zdarza się, że w krytycznych dniach stężenia pyłów osiągają rekordowe wielkości.
Drobiny pyłu są dzielone na grupy na podstawie swoich rozmiarów. Im mniejsza drobinka, tym jest ona dla bardziej niebezpieczna dla naszego zdrowia, ponieważ łatwiej i głębiej przenika do naszego układu oddechowego.
Pyłem PM10 określamy pył rozmiarami nie przekraczającymi 10 mikrometrów (μm). Cząsteczki poniżej 10 μm są w stanie przeniknąć do naszego układu oddechowego, cząsteczki poniżej 2,5 μm są w stanie przedostać się do naszych pęcherzyków płucnych, natomiast poniżej 0,1μm przedostają się już do naszego krążenia. Ta informacja na pewno jest pomocna w zrozumieniu alertów smogowych.
fot. Unsplash
Jak chronić się przed smogiem?
Niestety, nasze indywidualne działania są bardzo ograniczone i skromne. Badania wykazują, że w naszych domach poziom zanieczyszczenia sięga aż 70% tego, co jest na zewnątrz! Stąd rozsądnym krokiem jest wyposażenie mieszkania w oczyszczacz powietrza. O sposobach oczyszczania powietrza i ochrony przed smogiem opowiem niedługo w innym artykule.
Musimy sami przestać produkować smog, a, co najistotniejsze, temat ten powinien być przez nas poruszany w dyskusji publicznej.
Noszenie maseczki antysmogowej niestety nie jest komfortowe. Unikajmy zatem ulic o dużym natężeniu ruchu i jeśli jest taka możliwość, wybierzmy inna drogę. Nie korzystajmy z samochodu, nie tylko dlatego, że dzięki temu nie produkujemy smogu, ale przez to, iż będąc w samochodzie wdychamy powietrze bezpośrednio zza samochodu, który wydziela spaliny przed nami.
Smog vs trening
Uważam, że można trenować w takich warunkach, jednak wymaga to od nas większego wysiłku. Nie chodzi tu o wysiłek sportowy, ale o czynności związane z oceną ryzyka i minimalizujące to ryzyko. Problem emisji smogu dotyczy całej Polski, ale na pewno znajdziemy miejsca z dala od osiedli czy tras wzdłuż zatłoczonych ulic. Poziom zanieczyszczeń kilkaset metrów do drogi szybkiego ruchu lub budynków może być zdecydowanie inny, niż tuż obok. Dlatego czasami, by odbyć trening, musimy pojechać w odpowiednie, bezpieczniejsze dla naszego zdrowia miejsce, na przykład Las Kabacki w Warszawie.
Oczywiście, w sytuacjach krytycznych, gdy ze względu na warunki pogodowe (brak ruchów powietrza) normy pyłów przekraczają 100-150%, odradzam trening na świeżym powietrzu. Dlatego musimy koniecznie monitorować dane o jakości powietrza przed wyjściem z domu. W takich wypadkach polecam trening na siłowni.
Maska antysmogowa
Bieganie w masce jest rozsądnym rozwiązaniem, ale nie wszyscy potrafią się do niej przekonać ze względu na obniżony komfort treningu. Właściwa maska powinna mieć odpowiednie filtry: HEPA oraz węglowy. To one filtrują nawet ponad 90% zanieczyszczeń. Problemem pozostają najgroźniejsze pyły PM 0,1. Dobra maska antysmogowa powinna być dopasowana do twarzy i szczelna.
O maskach niedługo napiszę więcej.
fot. Pixabay
Smog – problem nas wszystkich
Najnowszy raport Europejskiej Agencji Środowiska (European Environment Agency, 2017) wskazuje, że około 48 tys. osób rocznie w Polsce umiera z powodu oddychania zanieczyszczonym powietrzem! Całe społeczeństwo ponosi konsekwencje złego stanu powietrza. Przez to jesteśmy narażeni na częste infekcje, mamy podwyższone ryzyko zachorowania na astmę, obturacyjną chorobę płuc (POCHP), zawały serca, udary mózgu, nowotwory płuc i pęcherza moczowego. Jednak sami, indywidualnie nie rozwiążemy tego problemu na dużą skalę. Musimy budować w społeczeństwie świadomość na temat wpływu smogu na nasze zdrowie, wymusi to na decydentach działania, które pozwolą odzyskać czyste powietrze!
Jeśli jednak chcecie samodzielnie próbować poprawić swoją jakość życia, spieszę z pomocą – na stronie niedługo pojawi się artykuł dotyczący testów oczyszczaczy powietrza i masek antysmogowych.
Jeśli podoba Ci się to, co piszę, udostępnij post na Facebooku – pomóż mi szerzyć wiedzę 
Za oknem deszcz? TUTAJ przeczytasz, w co się ubrać na jesienny trening!
A jeśli chcesz wiedzieć, jak dbać o stopy, zapraszam TUTAJ.
