Najczęstsze kontuzje biegaczy – dane z literatury
Pisząc o kontuzjach biegowych używam sformułowania „częsta kontuzja”. Mogę sobie wyobrazić, że powtarzając tą frazę, nie zaspokajam Waszej ciekawości i nie dostarczam jednoznacznych danych.
Co zatem właściwie oznacza „częsta kontuzja”?
Skoro prawie każda kontuzja jest częsta, to czy nie ma kontuzji, które przytrafiają się sporadycznie?
W tej kwestii z pomocą przyszła niedawno wydana książka Clinical Care of the Runner (wyd. Elsevier Health Sciences, 2019), w której jeden z rozdziałów został poświęcony jest częstości występowania kontuzji biegowych. Zawarty tam przegląd systematyczny badań obejmował publikacje z ostatnich 10 lat. Analizowane badania różnią się miedzy sobą w mianownictwie (biegacze rekreacyjni, elita, ultramaratończycy etc.), szczególnie w odniesieniu do takich określeń, jak np.„kolano biegacza”. Ma to wpływ na jednorodność badanych grup, co naturalnie wpływa na uzyskiwane wyniki.
Nie mniej jednak, pomimo różnic w charakterystyce badanych grup oraz pewnych nieścisłości w definicji kontuzji biegowych (ang. running related injuries ), prezentowane wyniki dostarczają poglądu. jakie kontuzje trapią biegaczy najczęściej (1,2.3).
Poniżej przedstawiam tabelę z wynikami.
|
Tabela 1: Częstość występowania kontuzji biegowych |
||
| Kontuzja powiązana z bieganiem |
Zapadalność (częstość występowania) % |
Chorobowość % |
| Medial tibial stress syndome- shin splints – ból piszczeli |
13,6-20 |
9,5 |
| Tendinopatia ścięgna Achillesa |
9,1-10,9 |
6,2-9,5 |
| Zapalenie rozcięgna podeszwowego |
4,5-10.0 |
5,2-17,5 |
| Zapalenie więzadła rzepki |
5,5-22,7 |
12,5 |
| Skręcenie stawu skokowego |
10,9-15,0 |
9,5 |
| Zespół pasma biodrowo-piszczelowego |
1,8-9,1 |
10,5 |
| Uszkodzenie mięśni kulszowo-goleniowych |
10,9 |
6,7 |
| Zmęczeniowe złamanie kości piszczelowej |
9,1 |
4,5 |
| Tendionopatia mięśni kulszowo-goleniowych |
7,3 |
12,5 |
| Ból przedniego przedziału stawu kolanowego |
5,5 |
5,5 |
| Uszkodzenie mięśnia brzuchatego łydki |
3,6-4,5 |
– |
| Zespół krętarza większego kości udowej |
9,1 |
– |
Zapadalność (ang. incidence) – liczba nowych przypadków / Chorobowość (ang. prevalence) – liczba istniejących przypadków
Osobiście, o ile nie zaskoczył mnie „zwycięzca” rankingu to znaczy medial tibial stress syndrome (shin splints- ból piszczeli), o tyle wysokie 4 miejsce, które zajęło zapalenia więzadła rzepki już tak. Natomiast 2 i 3 miejsca przyjąłem z akceptacją, bo to są faktycznie najczęstsze powody moich konsultacji. Zdziwiony byłem również odległym miejscem złamań zmęczeniowych kości, gdyż w niektórych publikacjach, wskazywano na częstość występowania tych kontuzji powyżej 10%, co jest bardzo dużą wartością (4,5).
Poddano również ocenie, jakie są najczęstsze czynniki ryzyka kontuzji biegowych w publikowanych pracach. Wiemy, że kontuzje biegowe są związane z przeciążeniem narządu ruchu spowodowanym powtarzającymi się mikrourazami, zwykle bez pojedynczego i możliwego do zidentyfikowania zdarzenia. Wynika to z powtarzalności aktywności, podczas której biegacze uderzając kilkaset razy stopą o podłoże podczas przebiegniętego kilometra. Ogólnie rzecz biorąc, czynniki związane z kontuzjami biegowymi są przypisywane indywidualnym cechom biegaczy (czynnikom wynikającymi z anatomii i biomechaniki) oraz szeroko pojętym błędom treningowym, takim jak objętość treningu, brak regeneracji czy ogólna sprawność fizyczna.(6,7).
Co się tyczy czynników ryzyka kontuzji, to trzeba mieć świadomość, że jedne są bardziej specyficzne dla danej kontuzji, inne dla innej. W globalnej ocenie czynników ryzyka kontuzji związanych z samym biegaczem, na najwyższym miejscu znalazła się historia wcześniejszych kontuzji. Należy przez to rozumieć, że biegacze najbardziej narażeni na nowe kontuzje to ci, którzy już wcześniej się z nimi borykali. Następnym w kolei czynnikiem była wartość kąta Q w stawie kolanowym. Kąt Q określa kierunek działania mięśnia czworogłowego na staw kolanowy. Jest on większy w kolanach koślawych. Za wartością kąta Q znalazły się wiek i BMI. Niestety, starsi biegacze są bardziej narażeni na uraz i to samo dotyczy osób z nadwagą, co w pełni potwierdza się w praktyce. W mojej opinii konstrukcja badań nie poddawała ocenie stanu ogólnej sprawności, w tym stanu mięśni stabilizujących (posturalnych), których słabość ma ścisły związek z częstością kontuzji. Jeżeli chodzi o czynniki zależne od treningu, to kolejność wyglądała następująco: objętość treningu tygodniowo (ilość przebiegniętych tygodniowo kilometrów), częstość treningów tygodniowo i biegowy staż.
Kontuzje biegowe są niestety częstym i nieprzyjemnym doświadczeniem biegacza. Większość problemów dotyczy kończyn dolnej, poniżej kolana.
Należy dołożyć wszelkich starań, aby ich unikać. Ta uwaga szczególnie dotyczy biegaczy, którzy już doświadczyli urazu, gdyż badania wykazują wzrost ryzyka wraz z kolejną kontuzją. Może to wynikać z predyspozycji biomechanicznych, błędów treningowych lub zbyt wczesnego powrotu do treningu, bez pełnej rekonwalescencji. Duże obciążenia treningiem bez właściwej regeneracji najczęściej prowadzą do problemu. Pamiętajmy o tym.
Bibliografia:
-
Harrast, Mark A., ed. Clinical Care of the Runner E-Book: Assessment, Biomechanical Principles, and Injury Management. Elsevier Health Sciences, 2019.
-
Lopes, Alexandre Dias, et al. „What are the main running-related musculoskeletal injuries?.” Sports medicine 42.10 (2012): 891-905.
-
Kluitenberg, Bas, et al. „What are the differences in injury proportions between different populations of runners? A systematic review and meta-analysis.” Sports medicine 45.8 (2015): 1143-1161.
-
Tenforde, Adam S., et al. „Distribution of Bone Stress Injuries in Elite Male and Female Collegiate Runners: 3363 Board# 124 May 30, 930 AM-1100 AM.” Medicine & Science in Sports & Exercise 47.5S (2015): 905.
-
Rizzone, Katherine H., et al. „The epidemiology of stress fractures in collegiate student-athletes, 2004–2005 through 2013–2014 academic years.” Journal of athletic training 52.10 (2017): 966-975.
-
Saragiotto, Bruno Tirotti, et al. „What are the main risk factors for running-related injuries?.” Sports medicine 44.8 (2014): 1153-1163.
-
Van der Worp, Maarten P., et al. „Injuries in runners; a systematic review on risk factors and sex differences.” PloS one 10.2 (2015): e0114937.
